Budynki zabytkowe znajdujące się w pobliżu źródeł powodujących okresowe drgania i wstrząsy łub narażone na bezpośrednie działanie obciążeń dynamicznych powinny być poddane obserwacji z zakresu wpływu szkodliwości tych zjawisk na własności statyczne układu konstrukcyjnego oraz — wytrzymałościowe materiałów.
Badania wpływu oddziaływań dynamicznych na budynek mogą przeprowadzić tylko odpowiednio przygotowani specjaliści, dysponujący dla tych celów niezbędną aparaturą pomiarową.
W swej istocie badania dynamiczne mają za zadanie określić charakterystykę źródła drgań, przeprowadzić pomiar amplitud drgań budynku (przemieszczeń, prędkości, przyspieszeń) za pomocą aparatury pomiarowej (wibrometrów, wibrografów) oraz ich częstość i przebieg; w części zaś analitycznej mają wyznaczyć dynamiczne wartości własne budynku, sprecyzować wielkości sił dynamicznych oraz określić stopień szkodliwości wpływu drgań na budynek (charakter uszkodzeń i stopień zagrożenia) w najbardziej osłabionych i niekorzystnych jego przekrojach. Badania mogą dotyczyć ponadto szkodliwości wpływu drgań i wstrząsów na urządzenia oraz pracę i pobyt ludzi znajdujących się w budynku.
Mechanizm pracy budynku przy obciążeniach dynamicznych jest bardzo złożony i szczególnie trudny do wyjaśnienia ze względu na to, że układy murowane, zwłaszcza zabytkowe, posiadają często niejednorodną budowę i różne właściwości wytrzymałościowe materiałów. Można tu zauważyć ogólnie, że w budynkach murowanych skutki działania drgań zależą od stanu technicznego budynku, rodzaju konstrukcji i materiałów, typu podłoża i sposobu fundowania, charakteru drgań, ich przebiegu i powtarzalności. Bardziej wrażliwe na drgania i uszkodzenia są budynki stare, w których dokonywano przeróbek, mające rozluźnioną i zdefektowaną strukturę elementów konstrukcyjnych, spękane, źle posadowione, posiadające słabe fundamenty lub posadowione na podatnych na drgania gruntach, a także budynki źle wykończone, posiadające dużo otworów, słabo stężone stropami, zwłaszcza sklepionymi.
Badania powinny objąć nie tylko konstrukcję podstawową budynku, lecz także elementy i konstrukcje współzależne (np. stropy drewniane, więźbę dachową itp.), bowiem deformacje i przemieszczenia tych elementów, na skutek wpływu drgań i wstrząsów, mogą stać się przyczyną zmiany układu obciążeń i sił, a w następstwie — poważnych uszkodzeń.
