Do malowania ścian i sufitów, stolarki otworowej i posadzek oraz do przygotowania podłoża potrzebny będzie zestaw podstawowych narzędzi ręcznych.
I tak do malowania ścian i sufitów potrzebne mogą być wałki. Wałkiem z pokryciem futerkowym malujemy farbami ściennymi. Do dekoracyjnego malowania mogą posłużyć wałki z fakturą groszkową lub z grubszą fakturą baranka. Wałek z pokryciem gąbką poliuretanową posłuży do malowania większych powierzchni stolarki otworowej, np. drzwi.
Do wałka można dołączyć przedłużkę w postaci teleskopowo wysuwanego drążka, na którego koniec nakręca się uchwyt wałka. Pracując wałkiem z przedłużką można sięgnąć wyższych partii ścian i sufitu bez konieczności wchodzenia na drabinę lub podest.
Przy malowaniu wałkiem przydaje się również rynienka ociekowa. Macza się go w nalanej do niej farbie i przetacza po pochyłej powierzchni jodełkowanej, by otrzeć z nadmiaru farby. Wałek można też maczać w farbie nalanej do nierdzewnego naczynia, najlepiej wiadra z uchwytem, i usuwać jej nadmiar przetaczając go po siatce ociekowej.
Zwykłym wałkiem trudno się maluje naroża wklęsłe. W tych miejscach warto się więc posłużyć wałkiem narożnym na długiej rączce, ze skośnie ustawionymi dwoma lub trzema wałeczkami.
Do gruntowania ścian i sufitów można użyć dużego bądź pędzla ławkowca, bądź specjalnego szerokiego pędzla do większych wymalowań.
Naroża ścian, stolarki otworowej i innych elementów maluje się pędzlami płaskimi różnych szerokości, od 2 do 15 cm. Do wygładzania farby w świeżej powłoce służy pędzel płaski z długim, miękkim włosiem. Pędzlami pierścieniowymi można malować stolarkę otworową, takim samym zaś pędzlem o długim włosiu tepuje się, czyli prostopadłymi uderzeniami równomiernie rozprowadza farbę na powierzchni, otrzymując fakturę lekko satynową (półmatową).
Do wymalowań bardzo drobnych i nanoszenia ozdobnych elementów służą różnego rodzaju pędzle artystyczne: okrągłe oraz płaskie. Do malowania wewnętrznych naroży ścian, odcinania kolorów w miejscach trudno dostępnych może posłużyć specjalny pędzel okrągły z wygiętą rączką, do malowania zaś grzejników – pędzel płaski z odchylną skuwką, którą można przeginać pod różnymi kątami.
Wąskie płaszczyzny przy szybach w oknach i drzwiach można malować pędzlem płaskim ze skośnym włosiem. Jego kształt pozwala uniknąć pobrudzenia szyby.
Wąskie powierzchnie okien lub drzwi można malować wąskimi wałkami z gąbki poliuretanowej.
Przy malowaniu ozdobnym konieczne jest pewne podparcie ręki trzymającej pędzel. Do tego celu służy specjalny drążek z owijką na jednym końcu. Trzyma się go jedną ręką, opierając koniec z owijką o ścianę, a więc zabezpieczając świeżą powłokę farby przed uszkodzeniem. Przedramię drugiej ręki opiera się na drążku.
Jedną z obecnie stosowanych technik malarskich jest nanoszenie farb za pomocą specjalnych poduszek o różnych kształtach, z uchwytami ułatwiającymi malowanie. Mają one na spodzie stopki gęstą szczoteczkę z krótkich i drobnych włosków. Bardzo gęsta ich sieć doskonale rozprowadza farbę na powierzchni. Zestawów tych poduszek używa się przede wszystkim do malowania powierzchni drewnianych, lecz można je stosować również do gładkich ścian i sufitów. Nie zaleca się używania do nowych tynków i powierzchni betonowych, gdyż ostre ziarenka mocno niszczą narzędzie.
Do przygotowania powierzchni ścian i sufitów na pewno się przydadzą różnej szerokości stalowe szpachle bądź pace różnej szerokości.
Do rozrabiania szpachlówek najlepiej posłuży połówka piłki gumowej lub naczynia z miękkiego tworzywa sztucznego. Elastyczność tych przedmiotów pozwala zaschniętą szpachlówkę łatwo wykruszyć z wnętrza.
Czyszczenie ścian można przeprowadzać ostrą szczotką drucianą lub ryżową. Stare powłoki malarskie, zmiękczone przez rozgrzanie do wysokiej temperatury lub preparatem chemicznym, usuniemy skrobaczką na długiej rączce.
Do osłony przed zabrudzeniem w czasie malowania będzie służyć kawałek brystolu lub twardej cienkiej tektury o wymiarach 20 x 20 cm. Przydatny może się okazać krążek taśmy samoprzylepnej szerokości 2 cm.
Jeżeli mamy używać farb starych, musimy się przygotować na ich przecedzenie przez sito malarskie lub starą pończochę nylonową. Sito może się również przydać do przesiewania produktów, z których sami będziemy sporządzać zaprawy murarskie i szpachlówki.
Do wyznaczania powierzchni malowanych niezbędna będzie 2-3-m miarka zwijana lub składana, pion, sznur kredowy z pojemnikiem na pył oraz prosta, drewniana łata o przekroju 1×6 cm. Niezbędny może się również okazać ostry, mocny nóż, jakiego się używa do cięcia wykładzin.
W wielu wypadkach, szczególnie przy przygotowywaniu farb i szpachlówek wieloskładnikowych, potrzebne będzie małe mieszadełko, które się zamocuje w uchwycie wiertarki wolnoobrotowej.